علائم تجاری

موانع حقوقی عقد نکاح|دفتر حقوقی موکل

در قانون مدنی ایران، تعریفی از ازدواج به میان نیامده اما در اصطلاح حقوقی می توان ازدواج را این گونه معرفی کرد «ازدواج قراردادی است که به موجب آن زن و مرد با آزادی کامل با یکدیگر شریک شده و خانواده ای تشکیل می دهند. ازدواج ممکن است با موانعی مواجه شود. به همین دلیل قانونگذار مدنی در مواد ۱۰۴۵ تا ۱۰۶۱ مباحثی را تحت عنوان موانع ازدواج مورد بررسی قرار داده است که می تواند از مهمترین موضوعات حقوقی مربوط به ازدواج باشد.

 

دفتر حقوقی موکل، ارائه دهنده خدمات حقوقی، وکالت کلیه امور حقوقی توسط وکیل پایه یک دادگستری تهران

موانع ازدواج در موضوع قرابت
در یک تقسیم بندی در حقوق ایران، محارم به سه دسته محارم نسبی، محارم سببی و محارم رضاعی تقسیم می شود.

 محارم نسبی
محارم نسبی به محارمی همچون خواهر، برادر، مادر، عمو، عمه و ... گفته می شود. ماده ۱۰۴۵ قانون مدنی، نکاح با اقارب و محارم نسبی را ممنوع اعلام کرده است همچنین برخی پزشکان و دانشمندان معتقدند که ازدواج با اقارب نسبی، موجب عقب افتادگی کودکان و بروز برخی بیماری ها می شود و در حقیقت، علم ژنتیک زیان بار بودن این گونه ازدواج ها را اثبات کرده است.

 محارم سببی
محارم سببی به محارمی همچون مادر یا پدر همسر گفته می شود که ازدواج با آنها ممنوع اعلام شده است.

 محارم رضاعی
رضاع نیز در لغت به معنای شیر خوردن آمده و محارم رضاعی به خویشاوندانی گفته می شود که بر اثر شیر خوردن، به همدیگر مَحْرَم می شوند و بر اساس آن، احکام خاصی مانند حرمت ازدواج میان آنان جاری می شود. حقوق اسلام، قرابت رضاعی را از حیث موانع ازدواج در حکم قرابت نسبی قرار داده است.

 موانع ازدواج در خصوص شوهر داشتن زن 
قانون مدنی در مواد ۱۰۵۰ و ۱۰۵۱ ازدواج با زن شوهردار را باطل دانسته است و چنانچه زن و مرد با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح، با یکدیگر ازدواج کنند، این اقدام علاوه بر بطلان ازدواج، باعث به وجود آمدن حرمت ابدی می شود. به این معنا که حتی پس از انحلال نکاح نیز هیچ گاه زن و مرد نمی توانند با هم ازدواج کنند.
شایان ذکر است که در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، نکاح زن شوهردار با دیگری جرم دانسته شده و مجازات هایی تعیین شده است. 

 موانع ازدواج در خصوص کفر 
قانون مدنی ایران با تبعیت از فقه اسلامی در ماده  ۱۰۵۹، نکاح زن مسلمان با مرد غیرمسلمان را جایز ندانسته است اما اگر مرد مسلمان با زن غیرمسلمان «کتابیه یا اهل کتاب ازدواج کند، اشکالی از جهت اختلاف دین به وجود نخواهد آمد.
 
موانع ازدواج در خصوص عده زن
 ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی در تعریف عده مقرر می دارد: «عده عبارت از مدتی است که تا انقضای آن، زنی که عقد نکاح او منحل شده است، نمی تواند شوهر دیگری اختیار کند. هرچند رابطه نکاح در مواردی ناپایدار است و از هم گسیخته می شود اما محترم است و همین احترام و نیز حفظ نظم عمومی و اخلاق حسنه اقتضا می کند که زن نتواند پس از نکاح، بلافاصله ازدواج کند. عده زن دارای اقسامی است که قانون مدنی هر یک از اقسام آن را برشمرده است.  در عده وفات زن بعد از فوت شوهر اصولاً باید ۴ ماه و ۱۰ روز عده نگه دارد همچنین در خصوص عده طلاق باید گفت که قانونگذار این عده را به عده زن باردار و عده زن غیرباردار تقسیم بندی کرده است. قانونگذار عده زن باردار را تا زمان وضع حمل او و عده زن غیرباردار را ۳ طهر دانسته است.

 موانع ازدواج در خصوص احرام 
هنگامی که زائرن خدا برای انجام تشریفات مذهبی و پوشیدن لباس خاص آماده می شوند، مُحرم محسوب می شوند که پاره ای از اعمال از جمله نکاح در آن منع شده است و هرگاه کسی در حال احرام، ازدواج کند، عقد او باطل است و در صورت علم داشتن به این موضوع، حرمت نکاح منجر به حرمت ابدی خواهد شد.
قانون مدنی در همین راستا در ماده ۱۰۵۳ مقرر داشته است: «عقد در حال احرام باطل است و با علم به حرمت موجب حرمت ابدی است.

 
 موانع ازدواج در خصوص لعان
لعان در لغت به معنای ناسزا گفتن به یکدیگر آمده و در اصطلاح حقوقی آن است که شوهر نسبت به زن نسبت زنا دهد یا فرزندی را که از او به دنیا آورده است را از خود نفی کند. قانونگذار در ماده ۱۰۵۲ قانون مدنی، تفریقی که با لعان حاصل می شود را موجب حرمت ابدی دانسته که در واقع از موانع نکاح محسوب شده و این حرمت ابدی باعث می شود زن و شوهر دیگر نتوانند با یکدیگر ازدواج کنند.

 
 موانع ازدواج در خصوص مطلقه بودن به ۳ طلاق و ۹ طلاق
مطابق ماده ۱۰۵۷ قانون مدنی، اگر زنی ۳ بار متوالی، زوجه یک نفر باشد و مطلقه شود، بر آن مرد حرام می شود؛ مگر اینکه با مرد دیگری ازدواج دایم کند و پس از وقوع نزدیکی به واسطه، فسخ، طلاق یا فوت مرد، جدایی حاصل شود که در این صورت، مجددا می تواند با شوهر سابق خود ازدواج کند. زنی که ۹ بار مطلقه شده، یعنی هر شخصی که به ۹ طلاق که ۶ تای آن طلاق عدّی است، مطلقه شده باشد، بر آن شخص حرام مؤبد می شود. طلاق عدّی نوعی طلاق رجعی است که در این طلاق، مرد می تواند در ایّام عده، به زن رجوع کند.

 
 موانع ازدواج در خصوص خارجی بودن زن یا مرد
ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی در مواردی که منع خارجی وجود نداشته باشد، باید با اجازه دولت ایران باشد و نیز بر اساس قانون حمایت خانواده، هر فرد خارجی که بدون اخذ اجازه مذکور در قانون مدنی یا بر خلاف سایر قوانین با زن ایرانی ازدواج کند، به حبس تعزیری درجه ۵ یعنی «حبس بیش از دو سال تا ۵ سال محکوم می شود.

لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید