علائم تجاری

روش‌های وصول چک‌ برگشتی|دفتر حقوقی موکل

یکی از مشکلات حقوقی در جامعه، که بسیاری از شهروندان به نوعی با آن درگیر هستند، «دعاوی مربوط به چک و چک های برگشتی است.
در صورتی که چک بنا به دلایلی، با گواهی عدم پرداخت از سوی بانک مواجه شود، دارنده چک برای مطالبه وجه آن و رسیدن به حقوق خود، از «چهار طریق می تواند اقدام کند:

 

۱- اقدام از طریق تقدیم شکایت کیفری: با توجّه به قانون صدور چک با اصلاحات سال ۱۳۸۲، دارنده چک می تواند بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوط، به طرفیّت صادرکننده چک، اقدام به طرح شکایت کیفری کند. البتّه طرح شکایت کیفری منوط به این است که دارنده چک مواعد ۶ ماهه را رعایت کرده باشد.
یعنی اوّلاً ظرف ۶ ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول وجه آن به بانک مراجعه کرده باشد. ثانیاً بعد از مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت، اقدام به طرح شکایت کیفری کند. (مادّه ۱۱ قانون صدور چک) بدیهی است که شکایت کیفری فقط علیه صادرکننده چک امکان پذیر است و بنابراین علیه سایر اشخاص، یعنی ضامن و ظهرنویس، نمی توان اقدام به شکایت کیفری کرد.
از طرفی، بر اساس اصلاحات قانون صدور چک در سال ۱۳۸۲، چک های وعده دار، بدون تاریخ، سفید امضا، مشروط و بابت تضمین انجام معامله، فاقد جنبه کیفری اعلام شده است. بنابراین در صورتی که هر کدام از این موارد، اثبات شود، طرح شکایت کیفری به نتیجه نخواهد رسید. چرا که در این موارد، صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست. (مادّه ۱۳ قانون صدور چک)
در نتیجه اقدام به صدور چک از سوی صادرکننده و برگشت آن توسّط دارنده، در صورتی دارای اوصاف کیفری است که فرضاً به تاریخ روز بوده و بدون وعده صادر شده و از طرفی، سایر شرایط نیز رعایت شده باشد.
۲- اقدام از طریق دایره اجرای ثبت: با توجّه به اینکه چک «در حکم اسناد لازم الاجرا است؛ لذا دارنده چک می تواند از طریق دایره اجرای ثبت، درخواست صدور اجرایّیه علیه صادر کننده چک کند. (مادّه ۲ قانون صدور چک) البتّه اقدام ثبتی از طریق ادارات ثبت اسناد و املاک، نیازمند وجود و تحقّق شرایطی است.
از جمله این شرایط، می توان به موارد زیر اشاره کرد: فقط علیه صادرکننده چک امکان پذیر است؛ باید مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادر کننده در بانک، گواهی شده باشد؛ صادر کننده چک اموالی داشته باشد، و دارنده چک نیز آن اموال را به اجرای ثبت معرّفی کند؛ به علاوه، نیازمند پرداخت نیم عُشر اجرایی از سوی دارنده چک است. ضمن اینکه لاشه چک هم در این مرحله، از دارنده چک دریافت می شود.
۳- اقامه دعوای تجاری از طریق تقدیم دادخواست : با توجّه به اینکه چک همانند سفته و برات از جمله «اسناد تجاری مندرج در قانون تجارت محسوب می شود، بنابراین دارنده چک می تواند علیه همه مسئولین، اعمّ از صادرکننده و ظهرنویسان، تحت شرایطی، با تقدیم دادخواست مربوط، دعوای تجاری اقامه کند.
اقامه دعوای تجاری، دارای مزایایی است؛ اوّلاً اقامه دعوا علیه همه مسئولین، از جمله ظهرنویسان امکان پذیر است. ثانیاً صدور قرار تأمین خواسته بدون تودیع خسارات احتمالی صورت می گیرد.
گفتنی است که اقامه دعوای تجاری از سوی دارنده چک نیز دارای شرایطی است: گواهی عدم پرداخت؛ این گواهی جایگزین واخواست در سفته و برات است و باید در ظرف پانزده روز یا چهل و پنج روز یا چهار ماه از تاریخ صدور چک (بر حسب مورد)، اخذ شده باشد؛ (موادّ ۳۱۵ و ۳۱۷ قانون تجارت) همچنین ظرف یک سال یا دو سال (بر حسب مورد)، از تاریخ اخذ گواهی عدم پرداخت، اقدام به تقدیم دادخواست شود. (موادّ ۲۸۶ و ۲۸۷ قانون تجارت)
۴- اقامه دعوای مدنی از طریق تقدیم دادخواست: دارنده چک، در هر حال، حقّ اقامه دعوا علیه صادرکننده چک را دارد که این امر، با تقدیم دادخواست به دادگاه های عمومی حقوقی و طبق تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی صورت می گیرد و عموماً دارندگان چک از این روش، به عنوان آخرین مرحله استفاده می کنند.

لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید