علائم تجاری

نکاتی در مورد شرکت های سهامی |دفتر حقوقی موکل

از انواع شرکت های بازرگانی در عرصه تجارت، شرکت های سهامی است که در دو قالب حقوقی مستقل تحت عنوان شرکت های سهامی خاص و شرکت های سهامی عام فعالیت می کنند.

در میان همه شرکت هایی که در عرصه اقتصادی و تجاری فعالیت دارند شرکت های سهامی از اهمیت زیادی در قانون تجارت برخوردارند

 

این اهمیت به دو دلیل است: نخست اینکه شرکت سهامی همه ویژگی های یک شرکت تجاری به معنای خاص را دارد و بر خلاف دیگر شرکت های تجاری، در بازرگانی بودن آن بدون توجه به موضوع فعالیتش، هیچ گونه اختلافی میان حقوقدانان نیست.

دوم اینکه در میان شرکت های موجود، شرکت سهامی تنها شرکتی است که در آن مقررات ناظر به فعالیت است؛ حجم مقررات لایحه اصلاحی در قیاس با کل قانون تجارت درباره شرکت های سهامی بیشتر است و صرف نظر از توجه خاص دولت و قانو نگذار به شرکت سهامی، اصولا کارکرد ها و مکانیزم فعالیت و ادره آن به گونه ای است که امکان نقش آفرینی بیشتر این نوع شرکت را در روابط تجاری فراهم می کند.

 

آشنایی با انواع شرکت های بازرگانی

 

از انواع شرکت های بازرگانی در عرصه تجارت، شرکت های سهامی است که در دو قالب حقوقی مستقل تحت عنوان شرکت های سهامی خاص و شرکت های سهامی عام فعالیت می کنند.

شرکت سهامی عام غالبا برای موضوعات، فعالیت ها و پروژه های بزرگ عمرانی، صنعتی، کشاورزی و ... تشکیل می شود، و در این گونه شرکت ها، به موسسان اجازه داده می شود قسمتی از سرمایه شرکت در شرف تاسیس را از طریق فروش سهام به عموم مردم تامین کنند.

این اقدام تحت عنوان اعلامیه پذیره نویسی حاوی تمام اطلاعات مربوط به شرکت در شرف تاسیس و مهلت خرید و قیمت سهام و مبلغ نقدی و مبلغ مورد تعهد و بانک و شعبه مربوطه از طریق درج در روزنامه توسط موسسان با اجازه مرجع ثبت شرکت ها به اطلاع عموم می رسد.

در شرکت سهامی با خرید سهام عرضه شده توسط اشخاص از فعالیت های تجاری شرکت به نسبت سهام، سود نصیب سهامدار می شود، اما در شرکت های سهامی خاص تمام سرمایه شرکت توسط موسسان تامین خواهد شد.

فرایند تشکیل شرکت

 

برای تشکیل شرکت سهامی عام در صورت تصمیم به تامین قسمتی از سرمایه از طریق عرضه سهام به عموم، موسسان با مراجعه به مرجع ثبت شرکت ها، مدارک را شامل اظهارنامه (مربوط به مشخصات شرکت در شرف تاسیس و موسسان، موضوع شرکت، مدت و محل شرکت، میزان سرمایه، تعداد سهم، نام مدیران، مدیرعامل و ...) و فرم اساسنامه را دریافت می کنند.

برای تشکیل شرکت موسسان باید حداقل ۲۰ درصد سرمایه شرکت در شرف تاسیس را تعهد کنند و حداقل ۳۵ درصد از مبلغ تعهدشده را در نزد یکی از بانک ها بسپارند؛ سپس ۲ نسخه از اوراق اظهارنامه تکمیل شده و طرح اساسنامه و طرح اعلامیه پذیره نویسی و گواهی بانکی مبنی بر تودیع حداقل ۳۵ درصد سرمایه تعهد شده برای صدور اجازه پذیره نویسی تحویل مرجع ثبت شرکت ها می شود.

پس از انجام تشریفات پذیره نویسی مبنی بر خرید سهام عرضه شده توسط متقاضیان، موسسان حداکثر تا یک ماه بعد از انقضای مهلت پذیره نویسی، تعهدات (خریداران) را بررسی می کنند و پس از احراز اینکه تمام سرمایه شرکت صحیح تعهد شده و اقلا ۳۵ درصد آن به بانک مربوطه پرداخت شده است، سهام هر یک از سهامداران را تعیین و سهامداران را برای شرکت در جلسه مجمع عمومی موسس از طریق روزنامه دعوت می کنند. جلسه مجمع با حضور سهامداران پس از تعیین هیات رئیسه رسمیت می یابد. مجمع اساسنامه شرکت را پس از بررسی تصویب و نسبت به انتخاب اعضای هیات مدیره از بین سهامداران و بازرس یا بازرسان خارج از سهامداران، با تعیین روزنامه کثیرالانتشار برای انتشار آگهی های شرکت اقدام می کند. بعد از آن هیات رئیسه مراتب را صورت جلسه و با اخذ امضای قبولی مدیران و بازرسان، صورت جلسه امضا می شود؛ به این ترتیب از تاریخ این صورت جلسه، شرکت به طور قانونی تشکیل می شود.

دارا شدن شخصیت حقوقی

 

به موجب ماده ۵۸۳ قانون تجارت اصولا تمام شرکت های تجاری که در قانون تجارت ذکر شده است از جمله شرکت های سهامی عام، دارای شخصیت حقوقی هستند و به آن ها شخص حقوقی اطلاق می شود.

بنابراین چنانچه تشکیلاتی با شرط دارا بودن فعالیت تجاری در قالب یکی از شرکت های مذکور در قانون تجارت «تشکیل شود، شخصیت حقوقی دارد و در صورتی که موسسات و تشکیلات غیرتجاری تشکیل شده باشد، از تاریخ ثبت در دفتر مخصوص در مرجع ثبت شرکت ها شخصیت حقوقی پیدا می کنند.

شخص حقوقی نیز مانند شخص حقیقی دارای تمامی حقوق و تکالیف، از جمله اقامتگاه و تابعیت است، مگر حقوق و وظایفی که خاص انسان است مانند حقوق و وظایف ابوت، بنوت وامثال آن.

تصمیم های شخص حقوقی در شرکت تجاری

 

تصمیم های شخص حقوقی به وسیله نمایندگان و مقاماتی که طبق اساسنامه یا قانون صلاحیت اتخاذ تصمیم دارند، گرفته می شود.

پس از تشکیل شرکت، اظهارنامه تکمیل شده و اساسنامه مصوب و صورت جلسه مجمع عمومی موسسان همراه سایر ضمایم از جمله اصل آگهی های دعوت، فهرست صاحبان سهام، با ذکر تعداد سهم و امضای سهامدار، به همراه نخستین صورت جلسه هیات مدیره با موضوع تعیین سمت مدیران و نصب مدیرعامل از بین خود یا خارج از سهامداران و تعیین صاحبان امضای مجاز، به همراه تصویر شناسنامه و کارت ملی مدیران، بازرسان و مدیر عامل و در صورتی که اشخاص حقوقی به عنوان مدیر انتخاب شوند، اصل نامه نمایندگی اشخاص حقیقی برای ثبت شرکت تسلیم مرجع ثبت شرکت ها می شود. در این مرحله «نام شرکت با تایید و موافقت مرجع مذکور تعیین خواهد شد.

پیش آگهی صورت جلسات مجمع عمومی

 

پس از تطبیق اوراق و صورت جلسات و مندرجات و ضمائم، با قانون تجارت توسط کارشناس، پیش آگهی صورت جلسات مجمع عمومی موسس و هیات مدیره توسط کارشناس تنظیم و با پرداخت هزینه های قانونی، مراتب تشکیل شرکت در «دفتر مخصوص ثبت تاسیس مرجع ثبت شرکت ها، ثبت و به امضا و تأیید (درج عبارت ثبت با سند برابر است) نماینده قانونی شرکت می رسد،به این ترتیب شرکت تشکیل شده به ثبت قانونی می شود.

سپس خلاصه مراتب تاسیس شرکت و صورت جلسه مجمع و هیات مدیره در روزنامه رسمی کشور و روزنامه کثیرالانتشار تعیین شده، به صورت آگهی منتشرو اعلان می شود.

سرمایه شرکت های سهامی عام در موقع تشکیل نباید کمتر از پنج میلیون ریال باشد و در موقع تاسیس، موسسان باید اقلا ۲۰ درصد سرمایه را شخصا تعهد کرده و حداقل ۳۵ درصد از مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام «شرکت در شرف تاسیس نزد یکی از بانک ها واریز کنند.

اگر قسمتی از تعهد موسسان به صورت غیر نقدی باشد، باید عین آن یا مدارک مالکیت آن را در همان بانک سپرده شود و گواهی بانک را دریافت کنند. بعد از اینکه تمام سرمایه شرکت تعهد شود و حداقل ۳۵ درصد آن پرداخت شده باشد، موسسان می توانند شرکت را تشکیل بدهند.

مسئولیت سهام داران در شرکت های سهامی

 

در شرکت های سهامی، سرمایه به سهام تقسیم می شود و مسئولیت سهامداران محدود به مبلغ اسمی سهام آنان است، به عبارتی هر سهم قسمتی از سرمایه شرکت است که میزان مشارکت، تعهدات ومنافع صاحب آن را در شرکت مشخص می کند.

«ورقه سهم سند قابل معامله ای است که در این گونه شرکت ها، نقل وانتقال آن بدون موافقت هیات مدیره یا مجمع عمومی انجام می شود. ورقه سهم ممکن است با نام یا بی نام باشد. سهام بی نام مانند سند در وجه حامل تنظیم و متعلق به دارنده آن است.

قبل از تشکیل شرکت با عرضه فروش سهام به عموم از طریق انتشار اعلامیه پذیره نویسی توسط موسسان، علاقه مندان در مهلت اعلام شده در اعلامیه مزبور به بانک مراجعه، ورقه تعهد سهم را امضا، مبلغ نقدی را پرداخت و بقیه را تعهد به پرداخت می کنند.

ورقه تعهد سهم در دو نسخه تنظیم و یک نسخه تحویل خریدار می شود و یک نسخه در نزد بانک می ماند. تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده باشد، شرکت به سهامداران «گواهی نامه موقت سهم می دهد و در ظرف مدت یک سال با پرداخت الباقی مبلغ تعهد شده (تمامی مبلغ اسمی سهم)، ورقه سهم صادر و به صاحب سهم تسلیم و گواهی مزبور مسترد و ابطال می شود.

مسئولیت ثبت و ضمانت اجرای آن

 

ماده ۲۳ و ذیل ماده ۱۹ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت، حکایت از این دارد که مسئولیت ثبت شرکت تشکیل شده در مرجع ثبت شرکت های محل قانونی شرکت به عهده موسسان است.

از جمله موارد ضمانت اجرای ثبت شرکت تاسیس یافته این است که در صورت عدم ثبت شرکت، استفاده یا استرداد وجوه تادیه شده به بانک مربوط، امکان پذیر نیست.

همچنین در صورتی که تا بیش از شش ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت شرکت ها، شرکت به ثبت نرسد، هر یک از موسسان و پذیره نویسان می توانند با اخذ گواهی عدم ثبت شرکت از مرجع ثبت به بانکی که تعهد سهام و پرداخت وجوه در آن انجام شده است مراجعه و تعهد نامه و وجوه ایداعی خود را مسترد کنند.

همین طور تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده باشد صدور ورقه سهم یا گواهی نامه موقت سهم به نام صاحب سهم ممنوع است. وی افزود: همچنین در ماده ۱۹۸ قانون تجارت تلویحا امکان «بطلان عملیات شرکت در صورت عدم رعایت مقررات مربوط به ثبت تاسیس شرکت و اعلان آن، مورد پیش بینی قرار گرفته است.

در قسمت اخیر ماده ۲ قانون ثبت شرکت ها نیز پرداخت جریمه از سوی مدیران این گونه شرکت ها و انحلال شرکت به درخواست دادستان به عنوان ضمانت اجرای عدم ثبت پیش بینی شده است.

اگرچه به نظر اکثر حقوقدانان ثبت تاسیس شرکت الزامی نیست، ماده ۱۹۸ قانون تجارت به طور ضمنی «بطلان عملیات شرکت و ماده ۲ قانون ثبت شرکت ها صریحا «انحلال شرکت توسط دادگاه را ضمانت اجرای عدم ثبت شرکت می داند. از نظر جزایی نیز وفق بند ۳ ماده ۲۴۳ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت، می توان موسسان را مورد تعقیب جزایی قرار داد.

مطالب مرتبط با شرکت های سهامی

آشنایی با سهام شرکت سهامی|دفتر حقوقی موکل

محدودیت­های قانونی وثیقه گذاری اسناد تجاری|دفتر حقوقی موکل

سهام شرکتی چیست؟|دفتر حقوقی موکل_وکیل شرکت ها

انواع شرکت‌ و مراحل ثبت شرکت

تعریف شرکت سهامی عام‌

 

لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید