گفته شد که دعوای خلع ید ادعایی است که به موجب آن مالک مدعی می شود، متصرف به طور غیر قانونی بر ملک او مستولی شده است. پس دعوای خلع ید باید علیه فردی طرح شود که بر ملک مدعی، تصرف دارد؛ بنابراین اگر علیه فردی طرح دعوا شود که تسلطی بر مال موضوع دعوا ندارد دعوا رد خواهد شد. اما در این خصوص بررسی چند نکته ضروری است:
دفتر حقوقی موکل، ارائه دهنده خدمات حقوقی توسط وکلای پایه یک دادگستری در سراسر ایران
مبحث اول - در ملک مشاعی، طرح دعوا عليه همه شرکا ضروری نیست.
هرگاه ملک موضوع دعوا دارای مالکیت مشاعی باشد و یک یا چند تن از شرکا ملک را عدوانا تصرف کرده باشند، آیا دعوای خلع ید باید علیه همه شرکا طرح شود تا دعوا قابل استماع باشد؟ برخی عقیده دارند در چنین فرخی طرح دعوا عليه همه مالكين مشاعی ضروری است:
برخی ابراز عقیده کرده اند: «چون مال و ملک مشاع در تصرفات همه افراد صدق می کند، اگر در یک ملک مشاعی مثلا اهالی یک روستا تصرف دارند و استفاده می کنند چون در هر جای ملک دست بگذاریم ملک مشاع صدق می کند، نهایتا ملک افرازی نیست و اگر دادخواست به طرفیت همه متصرفین داده نشود، دعوا باید به استناد ماده ۸۴قانون آیین دادرسی مدنی رد شود چون دعوا متوجه افراد خواسته شده نیست».
این در حالی است که استدلال و نتیجه مأخوذه با هم سازگاری ندارند؛ زیرا علت رد دعوا، عدم طرح دعوا عليه همه مالكين است نه عدم توجه دعوا؛ زیرا دعوا به ویژه به افرادی که علیه آنان طرح شده است کاملا توجه دارد؛ لذا نمی توان به سبب عدم توجه دعوا، دعوا را رد کرد.
اما گفته شد که دعوای خلع ید باید علیه متصرف یا متصرفین طرح شود، خواه متصرف شریک مشاعی باشد خواه مالکیتی بر ملک نداشته باشد؛ لذا هرگاه یک یا چند تن از شرکا مال مشاعی را بر خلاف قانون تصرف نمایند، دعوای مطروحه صرفأ عليه متصرفین قابلیت رسیدگی دارد؛ چرا که سایر مالكين تصرفی در ملک نکرده اند تا طرح دعوا عليه آنان ضروری باشد:
کمیسیون مشورتی معاونت آموزش در پاسخ به این پرسش که تقدیم دادخواست برای خلع ید از ملک مشاع باید به طرفیت همه مالکین باشد یا به طرفیت چند نفر از آنان، بیان داشته است:
«دعوای خلع ید در ملک مشاع میتواند علیه متصرفی که مدعی مالکیت مشاعی است یا مدعی مالکیت نیست، به وسیله هریک از مالکان مشاعی یا مجموع آنان طرح و از طرف دادگاه پذیرفته شود و اجرای چنین حکم
ی در حدود ضوابط ماده ۴۳ قانون اجرای احکام مدنی صورت پذیرد.»
بیشتر بخوانید
احتیاط های لازم برای خریدار پیش از تنظیم قولنامه و مبایعه نامه |دفتر حقوقی موکل
تفاوت دعوای خلع ید و رفع تصرف عدوانی |دفتر حقوقی موکل
