علائم تجاری

ترتیب پرداخت نفقه اقارب در قوانین|دفتر حقوقی موکل

با شنیدن لفظ نفقه، تنها مفهومی که به ذهنمان متبادر می شود، وظیفه زوج در پرداخت مخارح زندگی زوجه است اما باید گفت پرداخت نفقه، اختصاص به همسر ندارد و افراد دیگری نیز البته با وجود شرایطی، می توانند نفقه دریافت کنند.
نفقه در معنای کلی، به مفهوم تأمین هزینه های زندگی زوجه است كه شامل خانه، اثاثیه منزل، غذا، لباس، دارو و درمان بوده و از زمان عقد دایم، پرداخت آن بر عهده زوج است.
اما نفقه اقارب، نفقه ای است که به گروه خاصی از نزدیکان فرد تعلق می گیرد؛ به شرط اینکه، برای تأمین معیشت خود، تمکن مالی نداشته باشند. به بیان دیگر، چگونگی استحقاق افراد بر این نوع از نفقه و الزام فرد نفقه دهنده به آن، تفاوت هایی با نفقه زوجه دارد که مورد بررسی قرار می گیرد.
 

دفتر حقوقی موکل، ارائه دهنده خدمات حقوقی، وکالت کلیه امور حقوقی توسط وکیل پایه یک دادگستری تهران

ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی در باب نفقه اقارب مقرر می دارد: «نفقه اقارب عبارت است از مسکن، البسه، غذا و اثاث البیت رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق. آنچه که در ماده فوق بیان شده، حصری نیست و نفقه در واقع چیزی است که بر حسب متعارف، مورد نیاز شخص است.
بعضی از فقهای امامیه به طور کلی بیان کرده اند که در مورد نفقه اقارب، تملیک وجود ندارد زیرا هدف از نفقه اقارب، رفع نیاز و حاجت است.
با این حال، می توان گفت منفق یا انفاق کننده، مالک مالی است که به عنوان نفقه داده است و می تواند آن را پس بگیرد و چیز دیگری را جایگزین آن کند.
دسته دیگری از فقها می گویند تفاوتی میان نفقه زوجه و نفقه اقارب از لحاظ مالکیت وجود ندارد. بر اساس نظر آنها، نفقه اقارب، مشروط به احتیاج و فقر واجب النفقه است؛ در حالی که نفقه زوجه در صورت بی نیازی او نیز واجب است اما این امر، با ملکیت اقوام و خویشان واجب النفقه نسبت به چیزی که دریافت کرده است، منافاتی ندارد.
در قانون حمایت خانواده، نحوه اجرای حکم دادگاه در زمینه درخواست نفقه زوجه و سایر اشخاص واجب النفقه و وصول نفقه سخن به میان آمده که ماده ۴۷ این قانون، مقرر می دارد: «دادگاه در صورت درخواست زن و سایر اشخاص واجب النفقه، میزان و ترتیب پرداخت نفقه آن را تعیین می کند.

 

نفقه اقارب از دیون شخص محسوب نمی شود

نفقه اقارب ناظر به آینده است؛ مطابق ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی، «اقارب فقط نسبت به آتیه می توانند مطالبه نفقه کنند نفقه اقارب برخلاف نفقه زوجه، نسبت به گذشته قرار نمی گیرد و شخصی که مستحق نفقه است، فقط می تواند برای آینده نفقه بخواهد و با توجه به لزوم امر، برای استیفای نفقه به دادگاه مراجعه کند، بنابراین می توان خاطرنشان کرد که اصولاً نفقه اقارب از دیون شخص محسوب نمی شود؛ چه برسد که آن را در زمره دیون ممتاز محسوب کنیم.

 

فرد متمکن ملزم به انفاق است

اگر شخصی دچار کمبود دارایی و درآمد باشد و دادن نفقه به اقارب، او را دچار تنگی و سختی معیشت کند، مکلف به انفاق نخواهد بود. در واقع فرد در صورتی مکلف است که چیزی زائد بر مخارج خود و زوجه اش داشته باشد و به این منظور باید طبق قانون وجود و وضع زندگانی شخص منفق در جامعه در نظر گرفته شود.
ماده ۱۱۹۸ قانون مدنی در زمینه نفقه می گوید: «کسی ملزم به انفاق است که متکمن از دادن نفقه باشد یعنی بتواند نفقه بدهد بدون اینکه از این حیث در وضع معیشت خود دچار مضیقه شود. برای تشخیص تمکن باید تمامی تعهدات و وضع زندگانی شخصی او در جامعه در نظر گرفته شود.

کسی مستحق نفقه است که فقیر باشد. در حقیقت، ندار بودن لازمه استحقاق نفقه است. ندار و فقیر کسی است که مال کافی برای گذراندن زندگی و وضع احتیاجات و نیازهایش نداشته باشد.
ماده ۱۱۹۷ قانون مدنی در رابطه با شرط فقر در استحقاق نفقه بیان می دارد: «کسی مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسیله اشتغال به شغلی، وسایل معیشت خود را فراهم سازد.
نفقه اقارب یک تکلیف متقابل است. خویشاوندانی که ملزم به انفاق یکدیگرند، در صورت  فقر یکی و تمکن دیگری، این تکلیف را «برخلاف نفقه زوجه متقابلا دارا هستند.

 

ضمانت اجرای مدنی عدم پرداخت نفقه اقارب

در ضمانت اجرای مدنی نفقه اقارب، مستحق نفقه می تواند فقط برای نفقه آینده به دادگاه رجوع کرده و شخص را قانوناً ملزم به انفاق کند و مطابق با ماده ۱۲۰۵ اصلاحی قانون مدنی، در صورتی که الزام به پرداخت نفقه میسر نشود، دادگاه می تواند به مقدار نفقه، از اموال و دارایی منفق در اختیار واجب النفقه قرار دهد.

 

ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه اقارب

در ضمانت اجرای کیفری، قانونگذار مجازاتی برای ترک انفاق مقرر کرده است که در این زمینه می توان به ماه ۵۳ قانون حمایت خانواده جدید استناد کرد. ماده فوق الذکر، مجازات حبس تعزیری درجه ۶ را ضمانت اجرای ترک انفاق قرار داده است همچنین جرم ترک انفاق جز با شکایت خصوصی قابل تعقیب نیست و در صورتی که شاکی گذشت کند، تعقیب جزایی یا اجرای مجازات موقوف می شود.

منبع

 بیشتر درباره نفقه بدانید

شکایت؛ ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه|دفتر حقوقی موکل

نفقه را چگونه می‌توان مطالبه کرد؟ |دفتر حقوقی موکل

نفقه فرزندان با طلاق والدین ساقط نمی‌شود|دفتر حقوقی موکل

زوجه برای نفقه زمان گذشته خود می‌تواند اقامه دعوی کند.|دفتر حقوقی موکل

وضعیت نفقه فرزند حاصل از تلقیح مصنوعی|دفتر حقوقی موکل

پرداخت نفقه حق است یا تکلیف؟ |دفتر حقوقی موکل

 

 

لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید