علائم تجاری

حبس و جزای نقدی در انتظار افشاگران اسرار دیگران|دفتر حقوقی موکل

اگرچه هیچ کس حق ندارد که اسرار خود را در برابر دیگران فاش کند اما برخی افراد هم هستند که به اقتضای شغل خود ممکن است از بروز امور مهم و پنهانی افراد اطلاع پیدا کنند و همین مساله، ایجاب می کند تا از اسرار مردم در برابر دیگران حفاظت کرده و به اصطلاح «رازدار باشند. حال اگر این افراد، رازداری نکرده و اسرار دیگران را فاش کنند، از نظر قانون مجرم بوده و باید با آنها برخورد شود.

 

دکتر بهشید ارفع نیا، حقوقدان و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، افشای اسرار دیگران را همان خیانت در امانت عنوان و اظهار می کند: زمانی که یک فرد اسرار دیگری را افشا می کند، اعتماد وی را نادیده گرفته و این امر به خودی خود، از نظر اخلاقی زشت و ناپسند است و حتی ممکن است مورد سرزنش هم قرار بگیرد.
وی می افزاید: متاسفانه در برخی مواقع شرایط به گونه ای می شود که فردی که به دلیل مناسبت شغلی خود، به اسرار دیگران دست یافته است، آن اسرار را افشا می کند و علاوه بر خیانت در امانتی که مرتکب شده، حاشیه های متعددی از منظر موضوعی، برای دیگران ایجاد می کند که موجب سلب آرامش وی می شود.
ارفع نیا یادآور می شود: طبیعتا افرادی که از اعتمادشان سوءاستفاده شده، مستحق این هستند که به نهاد یا مرجع صالح مراجعه و شکایتی در همین باب طرح کنند.
این حقوقدان تصریح می کند: این وضعیت ایجاب می کرد که قانونگذار ورود کرده و با تعیین مجازات هایی در همین زمینه، نوعی بازدارندگی از افشای اسرار به وجود آورد.
وی می گوید: بر این اساس، با توجه به قوانینی که در کشور ما وجود دارد، قانونگذار افشای اسرار مردم از سوی اشخاصی که به مناسبت شغل و حرفه شان اسرار مردم را به دست می آورند، را جرم می داند و مرتکب را قابل تعقیب و مجازات می شناسد زیرا در این مشاغل مردم به واسطه نیازشان به این افراد مراجعه می کنند و باید به این افراد اطمینان داشته باشند.
به گفته ارفع نیا، افراد بر مبنای همین اطمینان، رازها و اسرار خود را بیان می کنند تا از راهنمایی های آنها در جهت حل مشکل خود برخوردار شوند و اگر قرار باشد پزشک یا هر شخص دیگری که از اسرار مردم آگاه می شود آن را به دیگران بازگو کند، موجب بی اعتمادی مردم می شود.

حبس و جزای نقدی برای افشاگران
این حقوقدان به قانون مجازات اسلامی اشاره کرده و می گوید: طبق این قانون، پزشکان، جراحان، ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه شان محرم اسرار می شوند هرگاه درغیر موارد قانونی اسرار مردم را افشا کنند، به سه ماه و یک روز تا یک سال حبس یا به جزای نقدی از یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال تا ۶ میلیون ریال محکوم می شوند.
وی می افزاید: قانونگذار در ماده ۶۴۸ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، پزشکان و ماما ها را رازداران حرفه ای معرفی کرده است که البته به این گروه می توان وکلا و قضات را هم اضافه کرد.
به گفته این حقوقدان، اگر موضوعی به عنوان راز در نزد فردی که دارای مشاغل یاد شده نیست، اعلام شود و وی آن را فاش کند، مرتکب جرم افشای راز نشده است، هرچند عمل این فرد از لحاظ قانونی مذموم و ناپسند است. ارفع نیا اظهار می کند: وجود راز حرفه ای از ارکان این جرم است؛ به این شکل که میان صاحب راز و طرف او جنبه نهانی وجود داشته باشد و دیگران نباید از آن باخبر شوند و موضوع به گونه ای باشد که صاحب آن فقط به اعتبار حرفه و موقعیت طرف، ناگزیر از ابراز آن به او شده باشد.   وی در خصوص اینکه آیا افشای راز در تمام شرایط شامل مجازات می شود یا خیر، می گوید: خیر، در صورتی که یک راز، خارج از اعتبار حرفه ای فرد به شخص رازدار گفته شود، افشای آن مشمول مجازات نیست.

 

ملاک قابل مجازات بودن افشای اسرار چیست؟
وی در پاسخ به این پرسش که ملاک قابل مجازات بودن افشای اسرار چیست، می گوید: ملاک این مجازات، قوت جنبه عمومی این عمل است زیرا دارا بودن شغل و حرفه ای که مردم نیازمند مراجعه به آن هستند، موجب اعتماد آنها شده است و مردم با تکیه بر همین اعتماد، اسرارخود را در نزد این افراد بازگو می کنند.
به گفته این حقوقدان، به طور کلی افشای اسرار، موجب بی اعتمادی مردم و موجب اختلال در نظم اجتماعی می شود.
ارفع نیا با بیان اینکه برای تحقق جرم افشای اسرار، ارکانی لازم است که بدون تحقق آن نمی توان گفت به طور قانونی جرمی رخ داده است، یادآور می شود: نخستین رکن و شرط تحقق جرم افشای سر، اعلام آن به دیگران است و ممکن است اعلام اسرار به شکل کتبی و به وسیله مطبوعات انجام شود.

 

گاهی عدم افشای اسرار جرم محسوب می شود
ارفع نیا در ادامه به این نکته اشاره می کند که همیشه رازداری خوب نیست و گاهی هم قانون افراد را مکلف به بیان اسرار یا به عبارت دیگر افشای آن می کند.
وی خاطرنشان می کند: قاعده و قانون بر این است که پزشک یا وکیل یا هر شخصی که بنا به شغلش، بخشی از اسرار دیگران را دارد، رازدار باشد اما گاهی شرایط به گونه ای می شود که خود قانون او را مکلف به افشای سر کند و چنانچه پزشک یا هر شخص دیگری که حافظ اسرار است، به حکم قانون افشای سر نکند، مرتکب تخلف می شود؛ البته این نکته بیشتر درباره وکلا صادق است زیرا جزئیات بیشتری درباره موضوعات دیگران می دانند.
وی تصریح می کند: گاهی قاضی پرونده برای کشف حقیقت نیاز به اطلاعاتی دارد که این اطلاعات نزد پزشک یا وکیل است و آنها را به عنوان مطلع به دادگاه فرامی خواند که در این موارد، این افراد باید اطلاعات خود را در اختیار دادگاه قرار دهند و چنین مواردی شامل افشای اسرار نخواهد شد و بلکه عدم افشار اسرار، تخلف برای آن پزشک یا وکیل یا هر شخص مطلع دیگری محسوب می شود.


لینک دین
تلگرام
اینستاگرام
الووکیل

ورود اعضا

برای دریافت خدمات حقوقی ثبت نام کنید