خلع ید به لحاظ حقوقی عنوان دعوایی است که مالک یک مال غیر منقول (خانه، مغازه، زمین) بطرفیت متصرف غیر قانونی مال خود اقامه می‌کند و از دادگاه می‌خواهد که به روند تصرف غیر مجاز متصرف پایان بخشیده و ملک وی را از تصرف او خارج کرده و تحویل او بدهند.

اگر کسي از مال ديگري منتفع شود و عين مال باقي باشد و براي مدتي که منتفع شده، بين طرفين مال الاجاره اي تعیین نشده باشد، بابت اجرت منافع استيفا شده بايد به صاحب مال مزبور اجرت المثل بدهد، خواه استيفاي مزبور با اذن مالک یا بدون اذن اوصورت گرفته باشد.
یکی از موارد مطالبه اجرت المثل غصب است. چون غاصب نه تنها ضامن عین یا بدل مال مغصوب است، بلکه نسبت به منافع آن هم مسئولیت دارد. هر چند که از آن استفاده نکرده باشد. همچنین هنگامی که عقد اجاره، به اتمام رسیده اما مستأجر بدون اجازه موجر به تصرفات خود ادامه می دهد موجر می­تواند دعوای مطالبه اجرت المثل اموال که ناشی از تصرفات خارج از قرارداد مستأجر بوده است مطرح نماید