در بانکداری بدون ربا مفهوم و میزان حمایت از حقوق سپرده گذاران در چارچوب قراردادهای حقوقی منعقده بین بانک و مشتری و مقررات بانک مرکزی معنی پیدا می کند. یکی از ویژگی های قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب ۱۳۶۲ آن است که روابط حقوقی بانک و سپرده گذاران را در سه گروه تصویر می کند. این گروه ها عبارت از سپرده های قرض الحسنه جاری، سپرده های قرض الحسنه پس انداز و در نهایت سپرده های سرمایه گذاری وکالتی است.
در بانکداری بدون ربا مفهوم و میزان حمایت از حقوق سپرده گذاران در چارچوب قراردادهای حقوقی منعقده بین بانک و مشتری و مقررات بانک مرکزی معنی پیدا می کند. یکی از ویژگی های قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب ۱۳۶۲ آن است که روابط حقوقی بانک و سپرده گذاران را در سه گروه تصویر می کند. این گروه ها عبارت از سپرده های قرض الحسنه جاری، سپرده های قرض الحسنه پس انداز و در نهایت سپرده های سرمایه گذاری وکالتی است.
از منظر فقهی و حقوقی، رابطه بانک و سپرده گذار در حساب های جاری و پس انداز، قرض الحسنه است. ویژگی این قرارداد آن است که منابع از ملکیت مشتری خارج شده و در ملکیت بانک قرار می گیرد. بر این اساس، بانک مالک منابع مشتری شده و در عوض مکلف به بازپرداخت اصل منابع مذکور می باشد. در این شرایط بانک مالک سپرده های مشتریان است و می تواند از آنها هر نوع استفاده ای که صلاح می داند (در چارچوب قوانین و مقررات) انجام دهد. این دسته از منابع بانک اصطلاحا منابع تملیکی نامیده می شود.
اما در سپرده های سرمایه گذاری سودده وضعیت متفاوت است. زیرا این منابع بر اساس عقد وکالت توسط بانک ها دریافت می شوند. ماهیت حقوقی عقد وکالت ایجاب می کند که بانک مالک سپرده های مشتریان محسوب نشود. بلکه به عنوان وکیل (باید امانی) حق استفاده از منابع مشتریان جهت اعطای تسهیلات را برعهده دارد. این دسته از منابع بانک اصطلاحا منابع اذنی نامیده می شود.
با توجه به آنچه مطرح شد واضح می گردد که در بانکداری اسلامی میزان حمایت بانک و یا نظام بانکی از مشتریان تابع مقررات بانک مرکزی و قراردادهای منعقده بین بانک و مشتریان است. لذا تمامی بانک ها وظیفه دارند در زمان افتتاح حساب به صورت دقیق در رابطه با میزان حمایت خود از سپرده های مشتریان توضیح دهند؛ به نحوی که مشتری به صورت دقیق بداند که تا چه میزان تحت حمایت قرار دارد.
علاوه بر این، لازم است هر یک از بانک ها در رابطه با عضویت در صندوق ضمانت سپرده ها به مشتریان اطلاع رسانی کنند. در واقع، لازم است مشابه اقدامی که در سایر کشورها (مانند آمریکا) انجام می شود، در هر شعبه تابلوی استانداردی در معرض دید عموم قرار گیرد تا سپرده گذاران به صورت دقیق بدانند که آیا این بانک تحت حمایت صندوق ضمانت سپرده ها قرار دارد یا خیر و سقف این حمایت تا چه میزان است.
